Lekarski Poradnik Językowy
Porady językowe. Strona główna


Repliki - odpowiedzi na najczęstsze pytania
Do strony początkowej LPJ...

Repliki, czyli odpowiedzi

Na pytania odpowiada © dr hab. Piotr Müldner-Nieckowski, prof. UKSW

| 1 | 2 |  3  | 4 | 5 | 6 | 7 |

 
 

"W tym wypadku" czy "w tym przypadku"?

Moje pytanie brzmi:
w tym WYPADKU czy w tym PRZYPADKU?

Uprzejmie dziękuję za odpowiedź!
M.K.

Nie wiem, bo wszystko zależy od kontekstu, od tego, co Pani chce wyrazić.

Wypadek (W) znaczy:

  1. pojedyncze zdarzenie, zajście, fakt, jedno, jeden z wielu, które następują lub mogą wystąpić,
  2. nieszczęśliwe zdarzenie.

Przypadek (P) znaczy:

  1. pojedyncze zdarzenie, zajście, fakt, jedno, jeden z wielu, które następują lub mogą wystąpić,
  2. zdarzenie losowe, niespodziewane, ale niekoniecznie nieszczęśliwe; zbieg okoliczności,
  3. jedna z postaci tego, o czym mowa (np. przypadek jakiejś choroby),
  4. osoba albo grupa osób reprezentująca jakąś cechę lub charakteryzująca się jakąś cechą,
  5. (w gramatyce) forma rzeczowników i niektórych innych wyrazów.

Podobieństwo między tymi wyrazami jest tylko w punkcie pierwszym, a wówczas jest obojętne, którego wyrazu użyjemy w podanej przez Panią konstrukcji, z tym że (moim zdaniem) lepiej brzmi "w tym wypadku".

W kontekstach wskazujących na pozostałe znaczenia, to jest W2 oraz P2-P5, lepiej użyć wyrazu odpowiadającego danemu znaczeniu.
Ponieważ rozróżnianie tych znaczeń dla wielu ludzi jest trudne, można przyjąć, że wymienność wyrazów "przypadek" i "wypadek" jest dopuszczalna (niektórzy uważają ją nawet za normę - por. M. Bańko, Mały słownik wyrazów kłopotliwych, PWN, Warszawa 2003). Moim zdaniem dotyczy to jednak tylko tekstów o małych wymaganiach językowych oraz wypowiedzi ustnych.

Uwaga: w P5 wyraz "przypadek" inaczej się odmienia. Dopełniacz P5 (liczba pojedyncza): przypadka, w pozostałych dopełniacz (liczba pojedyncza): przypadku.