Lekarski Poradnik Językowy
Porady językowe. Strona główna


Repliki - odpowiedzi na najczęstsze pytania
Do strony początkowej LPJ...

Repliki, czyli odpowiedzi

Na pytania odpowiada © dr hab. Piotr Müldner-Nieckowski, prof. UKSW

| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 |  7  

 
 

"Posiew moczu" czy "posiew z moczu"?

Pytanie dotyczy wypisywania wyników badań bakteriologicznych. Która z wymienionych form jest prawidłowa: "W posiewach z wycinków płuc stwierdzono..." czy "W posiewach wycinków płuc stwierdzono..." Czy użycie przyimka "z" po wyrazie "posiew" jest w tym wypadku prawidłowe. Jestem też ciekaw czy tak samo jest w przypadku posiewów krwi lub moczu.
Pozdrawiam - A.D., lekarz weterynarii

Obie formy - ta z przyimkiem z i ta bez niego - są językowo poprawne, ale już co do zastosowania miałbym uwagi.

Posiew to czynność, która umożliwia zapoczątkowanie hodowli mikroorganizmów lub komórek tkankowych. Polega na przeniesieniu materiału badanego na podłoże, na którym hodowla ma się rozwijać. Nazwa wzięła się stąd, że postępowanie to przypomina sianie nasion.

1. Jeżeli wykonujemy badanie mikrobiologiczne, to dokonujemy posiewu mikroorganizmów (i ew. ich przetrwalników) z jakichś tkanek, narządów, cieczy. Wtedy piszemy o posiewie z wycinków, posiewie z moczu itd.

2. Jeżeli wykonujemy badanie cytologiczne / histologiczne, to dokonujemy posiewu komórek tkanek, narządów itd., a nie mikroorganizmów w nich zawartych. Wtedy piszemy o posiewie wycinków, posiewie krwi (z moczem bym nie przesadzał; uważam, że posiewy robi się tylko z moczu).

Problem polega na tym, że aby wysiać bakterie itp., trzeba zrobić to wraz z tkanką, cieczą, w której się znajdują. Nie da się inaczej. I to jest mylące. W rzeczywistości chodzi jednak o bakterie, a nie o ich środowisko.

Odrębnym zagadnieniem jest praktyka językowa. Wciąż słyszy się język niedokładny, że nie powiem niechlujny, a ponieważ jest to zaraźliwe, sami zaczynamy się nim posługiwać. Jakże często w formularzach widzimy *posiewy moczu, można to spotkać nawet w podręcznikach. Stąd przez podobieństwo powstał *posiew wycinka i tak dalej, ale zwykle powinny to być posiewy z wycinków. Chyba że ktoś chce dokonywać posiewów tkanek, żeby wyhodować ich komórki, nie bacząc na mikroorganizmy. Wtedy rzeczywiście mielibyśmy posiewy [komórkowe] wycinków. Trzeba jednak zaznaczyć, że to ostatnie wyrażenie (użyte w znaczeniu cytologicznym) występuje bardzo rzadko. W mojej bazie źródeł i cytatów słownikowych umieściłem tylko dwa wypisy z tysięcy prac medycznych i biologicznych przeglądanych w ciągu dwudziestu lat.

Jak widać - wszystko zależy od celu wykonywania danego posiewu.

_____________________
* Gwiazdką na początku wyrażenia tradycyjnie oznaczamy formy niepoprawne.