|
|
Kiedy zespół, kiedy choroba
Niedawno zdawałam kolokwium z interny i kiedy mówiłam o wadach serca, że są to choroby, pan doktor poprawiał mnie, że chodzi o zespoły. Zaczęłam mówić o zespołach, a pan doktor mi przerwał i powiedział, że chodzi o choroby. Pogubiłam się w tym, szukałam wszędzie i nie znalazłam wyjaśnienia. Czy mogłabym o nie prosić?
(Jagienka W., studentka medycyny)
Myślę, że najlepiej byłoby zapytać pana doktora. Nieraz się zastanawiam, dlaczego dzisiejsi studenci są mało dociekliwi i nie pytają. Trudno oczekiwać od wykładowcy (w tym wypadku także egzaminatora), żeby wykładał wszystko, co jest w podręcznikach. Zwyczajnie nie ma na to czasu. Trzeba czytać podręczniki, artykuły, prace naukowe i popularnonaukowe, słowem interesować się i - to chyba właściwe słowo - po prostu studiować, badać wiedzę, uczyć się jej samodzielnie. Odpowiedź na Pani pytanie możemy pośrednio znaleźć w słownikach (medycznych) i właśnie podręcznikach.
Na Pani obronę dodam, że ja także nie spotkałem wyrażonej expressis verbis definicji pojęcia zespół (chorobowy) i musiałem ją zbudować na podstawie posiadanej wiedzy i lektur. O zespole mówimy w dwóch wypadkach.
Zespół to powtarzające się u różnych osób zjawisko patologiczne w postaci:
- Grupy objawów, grupy zaburzeń lub grupy objawów i zaburzeń, występujących jednocześnie u danej osoby i których nie da się ująć jednolicie w postaci jednostki chorobowej z powodu braku wystarczających ustaleń co do wspólności ich przyczyny lub wspólności procesów patologicznych, albo kiedy nawet podobne przyczyny lub procesy są mimo wszystko różne.
Przykłady:
- zespołem są wielogenetyczne wady wrodzone (przyczyna: uszkodzenia różnych genów, grup genów);
- zespołem są wady wrodzone genetyczne występujące wraz z wadami wywołanymi w życiu płodowym przez wirusa różyczki (co najmniej dwie różne przyczyny bezpośrednie, bez udowodnionej przyczyny dla nich wspólnej, choć może (ale nie musi) nią być aktywność wirusa.
- Grupy różnych chorób wstępujących jednocześnie u danej osoby, zwykle powiązanych jakąś ogólną przyczyną, ale nie jest to warunek konieczny.
Na przykład:
- objawowe zakażenie HIV-em (ostra choroba retrowirusowa) oraz znaczne upośledzenie odporności to choroba. Natomiast inne choroby, wynikające z obniżenia odporności na skutek zakażenia HIV-em, pojawiające się po okresie latencji - mięsak Kaposiego, zakażenia oportunistyczne (okolicznościowe), atypowe zapalenie płuc itd. - to zespół nabytego niedoboru odporności (AIDS).
Niekiedy ustalenia naukowe nie przekonują co do nazewnictwa chorób / zespołów. Charakterystycznym przykładem niech będzie grupa zaburzeń i objawów, która obecnie nazywana jest dowolnie: zarówno chorobą Kawasakiego, jak i zespołem Kawasakiego (por. ch. Kawasakiego). Zwolennicy tej drugiej nazwy są przekonani, że prędzej czy później zostaną wykryte przyczyny wspólnie występujących, ale bardzo różnych podgrup zaburzeń i objawów, i że ostatecznie zostaną wydzielone dwie lub nawet trzy choroby, które często współistnieją (choć nie muszą). Może się też okazać, że mamy do czynienia jednak z chorobą, a nie zespołem. Czas pokaże. Tymczasem, jak się wydaje, opisano jeszcze za mało przypadków i nie wykryto kompletu przyczyn.
|
|