Postanowiłam do Pana napisać, ponieważ mam problem. Czasownik kupować łączy się z biernikiem, np. kupuję jedną sałatę. "Sałatę" jest w bierniku. W kupuję dwie/trzy/cztery sałaty, "sałaty" to biernik w liczbie mnogiej. Natomiast od 5-21 jest sałat. W takim razie sałat jest biernikiem czy dopełniaczem liczby mnogiej? Sałat brzmi jak dopełniacz liczby mnogiej, np. nie mam pięciu sałat. Proszę o pomoc.
Pozdrawiam,
Anita C., grafik

Jeśli czasownik kupować łączy się z wyrażeniem "liczebnik + rzeczownik", to wymaga biernika od liczebnika, a nie od rzeczownika przez ten liczebnik określanego. Natomiast przypadkiem rzeczownika rządzi tu liczebnik. Kolejność rekcji, czyli zależności fleksyjnej, jest taka:

czasownik "kupować" wymaga przypadku od liczebnika, który wymaga przypadku od rzeczownika.
Nie ma tu "przeskakiwania" przypadków, rządy gramatyki odbywają się w takich wyrażeniach po kolei, jak w łańcuchu - ogniwo za ogniwem.

Liczebniki podane w bierniku z zasady wymagają jednego z dwóch przypadków określanego rzeczownika: biernika lub dopełniacza.

1) Samodzielny liczebnik "jeden" (to jest tylko w liczbie pojedynczej, nie w 21, 31, 41, 101 itd.) wymaga biernika, np. kupiłam jedną sałatę.

2) Końcowa część liczebnika oznaczająca jednostki 2 ("dwa"), 3 ("trzy") i 4 ("cztery") wymaga od rzeczownika formy biernika. Są to liczebniki nazywające liczby: 2, 3, 4 --- 22, 23, 24 --- 32, 33, 34 ... ... 102, 103, 104 --- 992, 993, 994 --- 1002, 1003, 1004 i tak dalej, np. kupiłam sto dwie sałaty i dwadzieścia cztery marchewki.

3) Wszystkie pozostałe liczebniki (w tym 12, 13, 14) wymagają dopełniacza, ponieważ nie kończą się na "dwa, "trzy" ani "cztery", np. kupiłam tysiąc dwieście dwanaście sałat i osiemdziesiąt skrzynek, w których mam zamiar je przewieźć.