Jak Pana zdaniem powinien wyglądać zapis połączeń z wyrazem "czat" (internetowy), np. "chat room" - spotkałam się z wersją "chat-room" (pisaną z dywizem), "seks chat" - również z dywizem, lecz tym razem spolszczone: "seks-czat"? (Elwira Z.)
Patrz też: Przymiotniki z dywizem czy bez..., Razem czy rozdzielnie...
Zasadniczo zestawienia rzeczownikowe, w których jeden rzeczownik określa
drugi typu "Sport Telegram" - niezręczna w wymowie nazwa cyklicznego programu
telewizyjnego, w języku polskim tworzy się stosunkowo rzadko (przeważają
formy rzeczownikowo-przymiotnikowe), ale dzisiaj upowszechniają się one wraz z
napływem nazw angielskich, w
których taka konstrukcja jest normą.
Wyrażenie "Sport Telegram" można
przekształcić do postaci "telegram sportowy", ale w innych wypadkach może to
być niewykonalne. Tak się dzieje z wyrażeniami "chat room" i "sex chat". Nie
widzę możliwości przekształcenia ich do polskiej postaci
rzeczownikowo-przymiotnikowej. Po angielsku i po polsku są pisane zarówno
z dywizem, jak i bez niego. Po angielsku bez dywizu wtedy, kiedy jest to luźno
skonstruowana (na zasadzie łączliwości semantycznej) nazwa pojęcia; z dywizem, kiedy chodzi o nazwę konkretnego obiektu (tu: programu, systemu
itp.), ale zasady te są niejasne i dowolność w praktyce dość duża. Co kraj
anglosaski, to inny język angielski, a w użyciu międzynarodowym to się
dodatkowo miesza.
W języku polskim obowiązuje łatwa do zapamiętania zasada, która mówi, że:
1) w wyrażeniu, w którym jeden rzeczownik określa drugi (człony są
nierównorzędne), między członami występuje spacja,
2) w wyrażeniu, w którym rzeczowniki nie określają siebie wzajemnie (człony
są równorzędne) i obie są cechami obiektu, o którym mowa, między członami
występuje dywiz.
W Pani przykładach chodzi o:
1) angielskie: "chat-room" lub "chat room" i "sex-chat" lub "sex chat",
oraz
2) polskie: "chat room", "sex chat" i "seks czat".
Uwaga: spolszczamy
wszystkie wyrazy albo - jeśli nie da się wszystkich - żadnego. Składniki są
tu nierównorzędne ("chat" jest określeniem wyrazu "room" i "seks" określeniem
wyrazu "czat"), więc podajemy je bez dywizu, ze spacją.
Niestety użytkownikom języka to się miesza, dlatego w Internecie
polskojęzycznym panuje kompletny bałagan w pisowni tych wyrażeń.
Jak zapisać "betaherpeswirusy"? Właśnie w tej postaci, czy z dywizem (beta-herpeswirusy)? Niestety Google nie pokazał żadnych wyników. Tak tłumacz przetłumaczył ang. Betaherpesvirinae.
Czy zawsze cząstkę beta- łączymy z innymi wyrazami za pomocą dywizu?
Z góry dziękuję za odpowiedź. (O.M., redaktor wydawnictwa medycznego)
Angielskie Betaherpesvirinae to poprawnie po polsku: wirusy opryszczkowe [typu] beta (wyraz typu można opuszczać).
W żargonie, potocznie czasem stosuje się zapis z alfa-, beta- itd. na początku, ale wtedy
zawsze z dywizem: beta-herpeswirusy. Jednak tworzenie zrostu "herpes + wirus" (herpeswirus) nie jest
w pełni zgodne z zasadami polskiego słowotwórstwa. W takich wypadkach lepsze są formy analityczne (z wyrazamy podanymi oddzielnie), a nie sztuczne analityczne (zrosty). Po polsku powinniśmy mówić i pisać raczej wirus herpes. Nawiasem mówiąc, Google nie jest dla niejęzykoznawcy najlepszym źródłem wiedzy o języku, lepiej korzystać ze słowników.
|