Lekarski Poradnik Językowy
Porady językowe. Strona główna


Repliki - odpowiedzi na najczęstsze pytania
Do strony początkowej LPJ...

Repliki, czyli odpowiedzi

Na pytania odpowiada © dr hab. Piotr Müldner-Nieckowski, prof. UKSW

| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 |  6  | 7 

 
 

Ten, ta, to

Mam problem z jednym z autorów naszego czasopisma. Moim zdaniem niepoprawnie używa zaimka i pisze te pole, te doświadczenie itd. Kiedy to poprawiam na to pole, to doświadczenie, autor wywołuje awanturę i twierdzi, że nie znam polskiego. Już sam się zgubiłem, bo to się często powtarza. Kto ma rację?
(W.K.B., dziennikarz)

Rację ma Pan.
Wyrażenia typu *te pole, *te okno, *te doświadczenie powinny brzmieć:
to pole, to okno, to doświadczenie.
Wyrazy wskazywane przez zaimek są rodzaju nijakiego. Reguła związku zgody nakazuje, aby zaimki były co do rodzaju, liczby i przypadka zgodne z tym, co jest przez nie wskazywane. Skoro mamy do czynienia z przedmiotem rodzaju nijakiego, to i zaimek, który go wskazuje, musi mieć ten rodzaj. Odpowiednim zaimkiem jest w tym wypadku to.

Przyjrzyjmy się odmianie:

Rodzaj męskoosobowy / męskonieosobowy
l.poj. l.mn.
M.
TEN brat / ten dom ci bracia / te domy
D.
tego brata / tego domu tych braci / tych domów
C.
temu bratu / temu domowi tym braciom / tym domom
B.
tego brata / ten dom tych braci / te domy
N.
tym bratem / tym domem tymi braćmi / tymi domami
Msc.
tym bracie / tym domu tych braciach / tych domach
W.
ten brat / ten dom ci bracia / te domy
Rodzaj żeński
M.
TA siostra te siostry
D.
tej tych
C.
tej tym
B.
tę (potocznie ) te siostry
N.
tymi
Msc.
tej tych
W.
ta te siostry
Rodzaj nijaki
M.
TO pole te pola
D.
tego tych
C.
temu tym
B.
to pole te pola
N.
tym tymi
Msc.
tym tych
W.
to pole te pola

Jak widać, zaimek wskazujący ten, ta, to ma formę te tylko w mianowniku, bierniku i wołaczu liczby mnogiej, i to nie wszędzie, bo nie w rodzaju męskoosobowym.